Jak zrobić i wszyć wypustkę? Rodzaje i zastosowanie wypustek.

Wypustka to wąski pasek materiału wszyty jedną stroną w szew danej rzeczy, tworząc dekoracyjną krawędź. Z jej stworzeniem i przyszyciem poradzi sobie każdy – wystarczy odrobina cierpliwości.

Ten prosty element potrafi całkowicie odmienić charakter szytego przedmiotu. Wypustki znajdują zastosowanie przy szyciu odzieży, torebek, pokrowców, poduszek, obrusów i wielu innych rzeczy. Wypustki stanowią głównie element dekoracyjny, ale mogą pełnić również funkcję wzmacniającą / usztywniającą.

Z czego wykonać wypustkę

Wypustki mogą być tworzone z tkanin, dzianin, jak i innych materiałów. Każda wypustka usztywnia trochę szew, dlatego przy wyborze materiału należy wziąć ten aspekt pod uwagę. Wypustki płaskie z cienkiej dzianiny będą najbardziej miękkie i plastyczne. Takie wypustki chętnie stosuję w odzieży noszonej blisko ciała – bluzkach, sukienkach czy spódnicach. Wypustka ze sznurkiem wykonana z tkaniny będzie już sztywniejsza – tego typu ozdobę możesz wykorzystać np. w odzieży wierzchniej czy poduszkach, gdzie dodatkowe usztywnienie nie będzie problemem.

W torebkach i pokrowcach bardzo często stosuje się specyficzną odmianę wypustki – bizę kaletniczą. Jest to taśma w całości wykonana z miękkiego PCV. Biza kaletnicza jest wytrzymała i mocno usztywnia szew – działa jak fiszbina, utrzymując kształt szytej rzeczy. Bizę zazwyczaj wszywa się bez dodatkowych zabiegów, ale można ją również opleść materiałem, aby lepiej dopasować jej wygląd do szytego przedmiotu.

Biza kaletnicza, chociaż jest świetnym produktem, nie jest przeznaczona do szycia na maszynach domowych. Istnieje jednak jeszcze jeden produkt, który możesz wykorzystać przy szyciu torebek – żyłka kaletnicza. Żyłka kaletnicza nie jest bardzo popularnym produktem, a szkoda, bo w dziedzinie szycia torebek sprawdza się dużo lepiej niż popularny sznurek. Żyłka kaletnicza, podobnie jak biza, w całości wykonana jest z miękkiego PCV. I chociaż nie zapewni aż tak mocnego usztywnienia, to będzie ono lepsze niż przy użyciu sznurka. Poza tym żyłka kaletnicza nie kompresuje się pod naciskiem tak jak sznurek – dzięki temu lepiej jest wyczuwalna podczas wszywania jej miedzy grubsze materiały lub kilka warstw tkaniny.

Sznurek do wypustek, biza kaletnicza oraz żyłka kaletnicza. Zarówno sznurki, jak i żyłki kaletnicze dostępne są w różnych rozmiarach (średnicach).

W zależności od wybranego materiału i własnych preferencji wytnij pasek na wypustkę po skosie (pod kątem 45 stopni do krajki), po szerokości lub długości. Z tkanin najczęściej takie paski wycinane są po skosie, aby wykorzystać plastyczność materiału w tym kierunku. Z dzianin możesz wyciąć je po szerokości, długości, jak i po skosie – w zależności od oczekiwanego efektu.

Tak przygotowany pasek materiału złóż na pół (lewą stroną do wewnątrz). W przypadku wypustki ze sznurkiem sznurek włóż do wnętrza, a następnie przeszyj wypustkę, aby przytrzymać sznurek na miejscu. Jeżeli szyjesz torebkę, poduszkę lub inne akcesoria, zamiast przeszywać, możesz skleić materiał taśmą termiczną do podkładania lub paskami wyciętymi z flizeliny dwustronnie klejącej (np. Vlieseline Vliesofix-Bondaweb).

Wszywanie wypustki

Stopki przydatne do wszywania wypustki

Do wypustki płaskiej nie potrzebujesz specjalnych stopek – wystarczy ta podstawowa. Do wszywania wypustki ze sznurkiem możesz wykorzystać specjalną stopkę do tego przeznaczoną. Posiada ona „tunele”, które utrzymują sznurek w ryzach. Stopka do wszywania zamków też może być pomocna, chociaż wszystko zależy od jej modelu. Do grubszych sznurków najlepiej sprawdzają się wszystkie stopki bez wystających elementów z boku – takie, którymi możesz szyć bezpośrednio przy sznurku.

Stopka do wypustek, stopki do wszywania zamków, stopka 2 w 1 – do zamków i stębnowania.

Przyszywanie wypustki

Wypustka wszywana jest między 2 warstwy materiału złożone prawymi stronami do siebie. Wypustkę należy ułożyć sznurkiem lub zagiętym brzegiem do wewnątrz, a jej niezabezpieczony brzeg wzdłuż krawędzi elementów odzieży czy torebki.

Wszywanie wypustki zazwyczaj zaczyna się jednak od przyszycia jej do jednego elementu – szyjąc z odrobinę mniejszymi zapasami na szwy (jest to tylko szew pomocniczy). Pasek wypustki dopasuj do łuków (w tym celu możesz wspomóc się żelazkiem) i rogów. Na rogach wypustkę natnij, ale uważaj, aby nie wyjść poza linię szycia i nie naciąć wypustki do samego sznurka (możesz naciąć ją podczas szycia, mając igłę wbitą w dany narożnik). W przypadku ostrych łuków lub nietypowych materiałów, łuki też możesz ponacinać, aby wypustkę łatwiej było dopasować do pożądanego kształtu.

Zakańczanie wypustki

Jeżeli wszywasz wypustkę na odcinkach, to z jej zakończeniem nie będzie problemu – jej końce zostaną wszyte w inny szew. Przy wszywaniu wypustki z grubszym sznurkiem albo żyłką kaletniczą, możesz wysunąć końce wypustki na ok. 2 cm przed początkową i końcową krawędzią. Szyjąc na maszynach domowych, najlepiej jest wcześniej ten sznurek czy żyłkę przyciąć, aby nie szyć po zgrubieniu.

Wszywanie wypustki po obwodzie możesz zakończyć, zakładając jej końce na siebie albo łącząc je i wyprowadzając na zewnątrz, poza obszar szycia. Zakończenie wypustki najlepiej jest zrobić w najmniej widocznym miejscu, na jakimś prostym odcinku.
Przy żyłce kaletniczej lepiej sprawdzi się jednak następujący sposób:

Oczywiście istnieją jeszcze inne sposoby na radzenie sobie z końcówkami wypustki, ale przedstawione przeze mnie metody są jednymi z popularniejszych.

Na tak przygotowany element z wypustką połóż drugi element szytej rzeczy (prawymi stronami do środka) i przeszyj jeszcze raz wszystkie warstwy, tym razem zachowując odpowiednią wielkość dodatków na szwy.

Wypustka po wszyciu prezentuje się mniej więcej tak:

Lubisz wypustki? Jakie są Twoje ulubione sposoby na ich wszywanie? 🙂